Begrijpend lezen is erg belangrijk op de basisschool en wordt door een groot aantal leerlingen erg moeilijk en lastig gevonden. Niet gek dus dat veel ouders begrijpend lezen oefenen met hun zoon of dochter om ervoor te zorgen dat hun kind weer in de klas kan meekomen en een achterstand op begrijpend lezen uit te sluiten valt. Het vak begrijpend lezen is van groot belang, omdat vrijwel alle vakken in de bovenbouw stoelen op de vaardigheden van begrijpend lezen. Met behulp van dit artikel vertellen we wat begrijpend lezen nu exact is en hoe je begrijpend lezen kunt oefenen met je kind of kinderen. Op die manier hopen we je voldoende handvatten en ideeën te geven om begrijpend lezen als vaardigheid op niveau te brengen.
Wat houdt begrijpend lezen in?
Begrijpend lezen volgt direct op de vaardigheden van technisch lezen. Overigens, technisch lezen is een belangrijke voorwaarde om überhaupt aan begrijpend lezen te kunnen beginnen. In groep 3 wordt begrijpend lezen nog veel gecombineerd met begrijpend luisteren, omdat groep 3-leerlingen nog vrijwel niet in staat zijn zelf lappen tekst te lezen. Ze worden voorgelezen. In groep 4 wordt het vak als vak getoetst op de Cito-toets begrijpend lezen en gaan de scores meetellen. Het onderdeel begrijpend lezen over begrijpen wat er in een tekst staat, wat ook wel tekstbegrip genoemd wordt. Daarbinnen worden een aantal vaardigheden genoemd die kinderen moeten kunnen toepassen. In het volgende stukje geven we uitleg over die vaardigheden.
Vaardigheden bij begrijpend lezen
Bij het vak begrijpend lezen (tekstbegrip) gaat het voornamelijk om begripsvorming van een stuk tekst. Dat is het eerste doel. Uiteraard begint dat met de inhoud van een specifieke tekst, dus antwoord kunnen geven op vragen die uit de tekst komen. Dit wordt vervolgens verder uitgebreid dan enkel vragen beantwoorden. De kinderen moeten eveneens doelen van de auteur achterhalen en precies aan kunnen geven wat voor soort tekst het betreft. In de tekst zelf staan feiten en meningen opgesomd, welke de leerlingen onderscheiden moeten en ook moeten ze argumenten en hun onderbouwing vinden. Tekstueel gezien wordt er gevraagd naar verwijswoorden en signaalwoorden, maar wordt ook echt goed naar de opbouw gekeken. Zo moeten kinderen correcties toe kunnen passen, onderdelen zelf kunnen herschrijven en zelf een samenvatting kunnen maken.
Begrijpend lezen oefenen met oefenboeken
Begrijpend lezen is op school veel belangrijker dan veel mensen beseffen. Vaak komen problemen met begrijpend lezen pas later boven water. Kinderen lopen ergens op vast, maar het is echt lastig om precies de vinger te leggen waar dat in zit. Handiger is het om achterstanden te voorkomen en ruim van tevoren begrijpend lezen te ondersteunen door te oefenen. Hoe kun je als ouder het beste goed oefenen voor het vak begrijpend lezen? Er zijn allerlei vormen voor. Denk aan oefenboeken, voor zowel groep 3, groep 4, groep 5, groep 6, groep 7 als groep 8 om de meest belangrijke vaardigheden goed te trainen. De betreffende oefenboeken sluiten prima bij de stof die op school aangeboden wordt. De ouder die liever niets koopt kan natuurlijk ook een kind meer laten lezen, want lezen is altijd goed om vaardigheden te versterken.
Slotsom
Begrijpend lezen is een van de belangrijkste vakken die op de basisschool vanaf groep 3 gegeven wordt en waar veel ouders en kinderen moeite mee ervaren. De Cito-toets voor begrijpend lezen bekijkt twee keer per leerjaar de vaardigheden op het gebied van begrijpend lezen. De onderdelen bij begrijpend lezen lopen uiteen. Van simpele antwoorden over de tekst tot het trekken van conclusies. Van meningen versus feiten tot het benoemen van signaalwoorden en verwijswoorden. Alles komt aan bod tijdens de taallessen op school. Ouders die willen oefenen met hun kind kopen in veel gevallen een oefenboek voor begrijpend lezen, waarmee ze alle inhoud nog eens behandelen. De ouder die dat liever niet doet kan er beter voor zorgen dat een kind meer teksten gaat lezen, want begrijpend lezen versterken is vooral een kwestie van lekker veel lezen.